Oleje do silników benzynowych z GPF

ELF dla jednostek downsizingowych

23 lutego 2023

Samochody z silnikami downsizingowymi stają się coraz popularniejsze także na rynku wtórnym. Nie każdy zdaje jednak sobie sprawę z tego, jakie wymagania muszą spełniać oleje do tych jednostek. ELF prezentuje te najważniejsze i wyjaśnia dlaczego odgrywają one tak istotną rolę.

W zasadzie każdy miłośnik motoryzacji zna ogólne założenia downsizingu. Celem konstruktorów jest to, aby z mniejszej niż zwykle pojemności skokowej uzyskać podobne lub nawet lepsze osiągi niż dawniej, a wszystko to przy oszczędniejszym zużyciu paliwa i mniejszej masie jednostki napędowej. Takie cele można realizować jedynie przez wysilanie nowych jednostek napędowych, a to może odbijać się na ich trwałości.

ELF proponuje nieco dokładniejsze zapoznanie się z aspektami downsizingowych silników. Dla wielu Czytelników będą one zaskakujące. Zrozumienie tematu jest jednak ważne i skłoni zapewne do przestrzegania zaleceń producentów w zakresie środków smarnych, ponieważ w niektórych kwestiach odpowiedni ich dobór jest sprawą fundamentalną.

Skąd wzięły się filtry GPF?

O ile istnienie filtrów cząstek stałych w dieslach wydaje się całkowicie zrozumiałe, o tyle stosowanie analogicznych układów pod nazwą GPF w silnikach benzynowych wydaje się niemal irracjonalne. W praktyce okazuje się jednak, że ma głębokie uzasadnienie, a dobór odpowiednich olejów wydłuża żywotność tych filtrów osłabiając proces ich zapychania.

Benzynowe silniki downsizingowe produkują sadzę, czasami nawet w sporych ilościach. Wynika to z faktu, że przy ogromnym obciążeniu małego silnika z wtryskiem bezpośrednim, nie dochodzi do idealnego wymieszania paliwa z powietrzem i w cylindrach powstają strefy nadmiaru paliwa. I właśnie z nich, w procesie spalania powstaje sadza, którą trzeba jakoś wychwycić. Służą do tego układy GPF, czyli układy benzynowych filtrów cząstek stałych.

Co ma olej do sadzy?

Okazuje się, że bardzo dużo. Z jednej strony jego skład może redukować nieco tworzenie się cząstek sadzy. Z drugiej, musi on mieć właściwości dyspersyjne. Chodzi o to, że sadza z komory spalania przedostaje się również do oleju i w pewnym stopniu go zanieczyszcza. Dobre oleje mają odpowiednie właściwości dyspergujące, które pozwalają dość sporej ilości sadzy utrzymywać się w zawiesinie w dużym rozproszeniu. W ten sposób zanieczyszczony olej jest w stanie krążyć w obiegu i nie zapchać kanałów bądź filtra olejowego, co mogło by mieć złe skutki dla całej jednostki.

Dodatkowa ochrona łańcucha rozrządu

Sadza, o której mowa ma tendencje do osadzania się w różnych miejscach silnika, m.in. na łańcuchu rozrządu. Jest to szczególnie szkodliwe w obszarze sworzni łączących ogniwa łańcucha, ponieważ powoduje ich wycieranie. Minimalne luzy na poszczególnych sworzniach po przemnożeniu przez liczbę sworzni potrafią „wydłużyć” łańcuch w zakresie, który nie da się skompensować napinaczem. Powoduje to zaburzenia faz rozrządu, a także grozi przeskoczeniem łańcucha. W najgorszym wypadku brak synchronizacji wałków rozrządu oraz wału korbowego może doprowadzić do uderzenia tłoka w zawory, a koszty naprawy tego zdarzenia będą znaczne. Olej z silnymi właściwościami dyspersyjnymi zapobiega gromadzeniu się sadzy w newralgicznych miejscach i tym samym chroni łańcuch przed wydłużaniem.

Olej, a przedwczesny zapłon

Innym poważnym problemem, z którym wciąż zmagają się konstruktorzy silników spalinowych jest zjawisko przedwczesnego zapłonu LSPI. Można go zaobserwować najczęściej w zakresie niskich obrotów (1500-2000 obr/min), przy mocnym obciążeniu silnika i silnym doładowaniu powietrzem. Przedwczesny zapłon spowodowany jest m.in. obecnymi w komorze spalania niedopalonym paliwem i żarzącymi się cząstkami oleju. LSPI skutkuje uderzeniami płaszcza tłoka o tuleję cylindra, a to prowadzi do poważnych uszkodzeń silnika. Oleje redukujące zjawisko LSPI mają formułę ograniczającą powstawanie wspomnianych cząstek, które w obrębie cylindra mogą się żarzyć i dodatkowo działają gasząco na paliwo rozcieńczone w warstwie oleju na gładzi czy pierścieniach.

Dobór odpowiedniego oleju w tego typu silnikach jest bardzo ważny

Specyfikacje i homologacje opracowane przez międzynarodowe organizacje oraz konstruktorów silników w ciągu ostatnich kilku lat powstały właśnie po to, aby zniwelować negatywne działania zjawisk występujących w silnikach downsizingowych. Jedne z najbardziej popularnych to API: SN+, SP; ACEA: C6, ILSAC: GF-6, FORD: M2C-948-B, Renault: RN17, RN 17 FE, BMW: LL 17 FE+, GM: Dexos1 Gen3, OPEL: OV0401547 – G20 i G30, itd. Niestety wiele z tych specyfikacji się wyklucza pod względem składu chemicznego oleju, lepkości, właściwości FE, kompatybilności z materiałami pasków rozrządu, itd. Spowodowało to konieczność wypuszczenia na rynek kilku nowych produktów, aby spełnić wymagania poszczególnych konstruktorów.

W gamie ELF pojawiły się produkty skrojone pod potrzeby tych nowych typów homologacji. Są to między innymi:
Evolution FULL-TECH APX 0W-20;
Evolution FULL-TECH VSX 0W-20;
Evolution R-TECH ELITE FE 0W-20;
Evolution FULL-TECH FEX 5W-20;
Evolution 900 USX 5W-30.

Downsizing, który początkowo mógł wydawać się naturalnie ekologicznym rozwiązaniem w praktyce zmusił konstruktorów zarówno silników jak i też olejów do intensywnej pracy, aby osiągnąć zamierzone cele. Można zaryzykować stwierdzenie, że bez rozwiązań redukujących emisję sadzy lub kontrolujących przebieg spalania, downsizing nie miałby sensu. Rola jaką odgrywają w tej kwestii odpowiednie oleje jest istotna. Okazuje się, że niewłaściwy dobór olejów do nowoczesnych downsizingowych jednostek może nie tylko pogorszyć skład spalin (np. na skutek zwiększenia zjawiska LSPI), ale także zniszczyć sam silnik.

Andrzej Husiatyński, TotalEnergies

O TotalEnergies Marketing Polska
TotalEnergies Marketing Polska działa w Polsce od 1992 roku i ma ugruntowaną pozycję na rynku olejów silnikowych. Oferuje produkty dwóch znanych marek TotalEnergies i Elf. Od 2008 roku TotalEnergies oferuje również produkty bitumiczne oraz jest obecny na rynku przemysłowych płynów specjalnych. W grudniu 2014 roku TotalEnergies uruchomił pierwsze stacje benzynowe w Polsce, wchodząc tym samym na rynek detaliczny. W 2021 roku TotalEnergies otworzył pierwsze myjnie samochodowe i rozpoczął projekt tworzenia sieci ładowania pojazdów elektrycznych.

O dziale Marketing & Services TotalEnergies
Segment biznesowy TotalEnergies Marketing & Services oferuje swoim klientom profesjonalnym i prywatnym szeroką gamę produktów i usług energetycznych — produktów naftowych, biopaliw, ładowania i powiązanych usług dla pojazdów elektrycznych, gazu do transportu drogowego i morskiego — w celu wsparcia ich mobilności i pomóc im zmniejszyć ślad węglowy. Każdego dnia ponad 8 milionów klientów odwiedza nasze 16 000 stacji paliw na całym świecie. Jako numer cztery na świecie w dziedzinie środków smarnych, projektujemy i sprzedajemy produkty o wysokiej wydajności dla sektora motoryzacyjnego, przemysłowego i morskiego. Aby jak najlepiej odpowiedzieć na potrzeby naszych klientów B2B, wdrażamy nasze siły sprzedaży, naszą międzynarodową sieć logistyczną i naszą różnorodną ofertę. Działamy w 107 krajach, w których 31 000 naszych pracowników jest blisko wszystkich naszych klientów.

O TotalEnergies
TotalEnergies to koncern multienergetyczny, który produkuje i sprzedaje energię w skali globalnej: ropę i biopaliwa, gaz ziemny i green gas, odnawialne źródła energii i energię elektryczną. 105 000 naszych pracowników jest zaangażowanych w tworzenie coraz tańszej, czystej, niezawodnej i dostępnej dla jak największej liczby osób energii. Aktywny w ponad 130 krajach koncern TotalEnergies stawia na zrównoważony rozwój we wszystkich jego wymiarach, w szczególności w obszarze swoich projektów i operacji biznesowych, które mają przyczynić się do zwiększenia jakości życia ludzi na całym świecie.

Kontakt TotalEnergies
Bartosz Cyran | bartosz.cyran@proautomotive.pl | +48 662 454 679

Nota prawna
Terminy „TotalEnergies”, „Spółka TotalEnergies” lub „Spółka” w tym dokumencie są używane do określenia TotalEnergies SE i skonsolidowanych podmiotów, które są bezpośrednio lub pośrednio kontrolowane przez TotalEnergies SE. Podobnie słowa „my”, „nas” i „nasz” mogą być również używane w odniesieniu do tych podmiotów lub ich pracowników. Podmioty, w których TotalEnergies SE bezpośrednio lub pośrednio posiada udziały, są odrębnymi podmiotami prawnymi. TotalEnergies SE nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania tych podmiotów. Niniejszy dokument może zawierać informacje i stwierdzenia dotyczące przyszłości, które są oparte na szeregu danych ekonomicznych i założeniach przyjętych w danym środowisku gospodarczym, konkurencyjnym i regulacyjnym. W przyszłości mogą okazać się niedokładne i podlegają wielu czynnikom ryzyka. Ani TotalEnergies SE, ani żadna z jej spółek zależnych nie zobowiązuje się do publicznego aktualizowania jakichkolwiek informacji lub oświadczeń dotyczących przyszłości, celów lub trendów zawartych w niniejszym dokumencie, czy to w wyniku nowych informacji, przyszłych wydarzeń, czy w inny sposób. Informacje dotyczące czynników ryzyka, które mogą mieć wpływ na wyniki finansowe lub działalność TotalEnergies są zawarte w najnowszym Dokumencie Rejestracyjnym, którego francuskojęzyczna wersja została złożona przez TotalEnergies SE we francuskim regulatorze papierów wartościowych Autorité des Marchés Financiers (AMF) oraz w formularz 20-F złożony w amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC).